Οι επιχειρήσεις δεν κλείνουν εξαιτίας "λάθος χειρισμών"

Σχετικά με την αίτηση πτώχευσης που κατέθεσε ο όμιλος Nutriart (Κατσέλης, Αλλατίνη, Plaza) διαβάζουμε σε άρθρο του euro2day:

"Επισήμως πάντως η εταιρεία με την ανακοίνωση που εξέδωσε το μεσημέρι της Παρασκευής φωτογραφίζει ως υπαίτιες για την αποτυχία εξεύρεσης λύσης στο πρόβλημά της τις Τράπεζες. (...) Φυσικά αυτή είναι η μια όψη του νομίσματος. Η άλλη είναι οι λάθος χειρισμοί της ίδιας της εταιρείας η οποία ως και πριν από λίγα χρόνια leader του κλάδου με ισχυρά μερίδια και brand name, δεν κατάφερε όχι μόνο να ανταπεξέλθει στον ανταγωνισμό αλλά όσο περνούσαν τα χρόνια γινόταν σκιά του εαυτού της."

Η άποψη ότι το κλείσιμο επιχειρήσεων (όταν δεν τις κλείνει το ΠΑΜΕ...) οφείλεται σε κακή διαχείριση των ιθυνόντων ακούγεται αρκετά συχνά.

Και πράγματι, με έναν επιφανειακό συλλογισμό μπορεί κάποιος να συμφωνήσει. Είναι όμως έτσι;

Όντως, οι εταιρείες μπορεί ΚΑΙ λόγω λάθος χειρισμών, να μην καταφέρουν να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό. Αν όμως ήταν μόνο αυτή η αιτία, τότε τη θέση της επιχείρησης που έκλεισε, θα είχε πάρει εκ των προτέρων κάποια άλλη, η οποία με "καλύτερους χειρισμούς", θα είχε κερδίσει τη μάχη του ανταγωνισμού, και θα είχε αναλάβει το μερίδιο της αγοράς του κλάδου, εκτοπίζοντας και οδηγώντας στη χρεωκοπία την "κακή επιχείρηση".

Στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως, όπως και σε πλήθος άλλων αντίστοιχων τα τελευταία χρόνια, που κλείνουν λόγω ανταγωνισμού, το μερίδιο της  αγοράς που κατείχαν οι επιχειρήσεις που κλείνουν, περνάει στις εναπομείνασες επιχειρήσεις του κλάδου, συμβάλλοντας στην περαιτέρω συγκεντροποίηση κεφαλαίου σε όλο και λιγότερες επιχειρήσεις – μονοπώλια, που σε περίοδο κρίσης πραγματοποιείται γρηγορότερα και γίνεται πολύ πιο έντονα αντιληπτή.

Συγκεντροποίηση του κεφαλαίου ονομάζεται η αύξηση των διαστάσεων του κεφαλαίου σαν αποτέλεσμα της συνένωσης κάμποσων κεφαλαίων σε ένα πιο μεγάλο κεφάλαιο.

«Το κεφάλαιο αυξάνει, εδώ - γράφει ο Μαρξ - κατά μεγάλες μάζες σε ένα χέρι, επειδή εκεί χάνεται από πολλά χεριά. Αυτή είναι η καθαυτό συγκεντροποίηση σε διάκριση από τη συσσώρευση και τη συγκέντρωση». Η συγκεντροποίηση του κεφαλαίου πραγματοποιείται βασικά:

α) Με την πάλη του συναγωνισμού που διεξάγεται με το φτήνεμα των εμπορευμάτων. Η φτήνια των εμπορευμάτων εξαρτάται από την παραγωγικότητα της εργασίας και η παραγωγικότητα της εργασίας εξαρτάται από την κλίμακα της παραγωγής. Γι' αυτό τα μεγάλα κεφάλαια νικούν τα μικρά κεφάλαια. Με την ανάπτυξη του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής αυξάνει το ελάχιστο μέγεθος του ατομικού κεφαλαίου που απαιτείται για να λειτουργήσει, κάτω από κανονικούς-όρους, μια επιχείρηση.
β) Με το πιστωτικό σύστημα που προσελκύει, με αόρατα νήματα στα χέρια ατομικών ή συνεταιρισμένων κεφαλαιοκρατών, τα μεγαλύτερα ή μικρότερα χρηματικά ποσά που είναι σκόρπια πάνω στην επιφάνεια της κοινωνίας, γίνεται ένα καινούριο και τρομερό όπλο στην πάλη του συναγωνισμού για τη συγκεντροποίηση του κεφαλαίου. Να γιατί ο Κ. Μαρξ γράφει: «Στο βαθμό που αναπτύσσεται η κεφαλαιοκρατική παραγωγή και συσσώρευση, στον ίδιο βαθμό αναπτύσσεται και ο συναγωνισμός και η πίστη, αυτοί οι δύο ισχυρότεροι μοχλοί της συγκεντροποίησης» ( Πηγή )

Πιο συγκεκριμένα, στον κλάδο τυποποιημένου άρτου, η συγκεντροποίηση του οποίου ακόμα δεν έχει συντελεστεί σε μεγάλο βαθμό, μόλις τρεις εταιρείες κατέχουν το 64% της αγοράς (Καραμολέγκος 31,9%, Elbisco 24,5% και Κατσέλης 7,6%), με το υπόλοιπο 36% να το καταλαμβάνουν μικρές ιδιωτικές ετικέτες ( Πηγή ) Ενδεικτικό της συγκεντροποίησης είναι και το ιστορικό της Elbisco, η οποία έχει απορροφήσει κατά σειρά τις Elite AE, ΚΡΙΣ-ΚΡΙΣ Α.Ε., Ν. ΒΟΣΙΝΑΚΗΣ Α.Β.Ε.Ε.
Ανάλογη είναι η κατάσταση και στον ευρύτερο κλάδο τροφίμων - ποτών, όπου λειτουργούν αρκετές χιλιάδες βιοτεχνίες και βιομηχανίες, ωστόσο ένας μικρός αριθμός μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων καθορίζει την πορεία και τις εξελίξεις.
Δείτε και τη σχετική ανακοίνωση της Ομοσπονδίας Γάλακτος - Τροφίμων - Ποτών.

Υ.Γ: Σε κανένα ρεπορτάζ δεν αναφέρεται τι θα γίνει με την Leventis Foods Ltd, με δύο εργοστάσια παραγωγής τυποποιημένων τοστ και αρτοσκευασμάτων στη Νιγηρία, η οποία ανήκει κατά 49% στη Nutriart ABEE και κατά 51%στην A.G. LEVENTIS (NIGERIA) PLC. Προφανώς, θα συνεχίσει κανονικά τη λειτουργία της...

Update: Και φυσικά, εννοείται πως όταν κλείνουν τις επιχειρήσεις τους, οι καπιταλιστές δεν μένουν άπραγοι, αλλά μεταφέρουν τα κέρδη περασμένων χρόνων, ως νέα κεφάλαια για επένδυση σε άλλους κλάδους, ή ακόμη και σε άλλες χώρες, για τη συνέχιση και αύξηση της κερδοφορίας τους, όπως ακριβώς κάνει κι ο όμιλος Δαυίδ.