Αναδημοσιεύουμε άρθρο του Αριστείδη Χατζή από το athensvoice.gr, το άρθρο αυτό δεν μας βρίσκει σύμφωνους με τις λύσεις που προτείνει αλλά αναλύει πλήρως την κατάσταση.
20 πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη συμφωνία της Παρασκευής
(με απλά λόγια)
1. Τι έγινε χθες; Δεν κατάλαβα!
Η χθεσινή συμφωνία είναι μια, ας πούμε, ενδιάμεση μεταβατική συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και των εταίρων της. Δηλαδή μια συμφωνία της Ελλάδας με τους εταίρους μας στην Ευρωζώνη (κυρίως τη Γερμανία), την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ), την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Η συμφωνία αυτή είχε χθες έναν κυρίως στόχο: να προλάβει την κατάρρευση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Νομίζω ότι ο στόχος αυτός επετεύχθη. Ένας δεύτερος στόχος ήταν να μην υποχρεωθεί η Ελλάδα να αποχωρήσει από την Ευρωζώνη. Κι αυτός επετεύχθη - προς το παρόν. Ο τρίτος στόχος ήταν να ρυθμιστεί ο τρόπος που θα «κλείσει» το μνημόνιο. Θυμίζω ότι η προηγούμενη «μνημονιακή» συμφωνία έληγε στις 31/12/2014. Η κυβέρνηση Σαμαρά δεν την έκλεισε, ζήτησε μόνο δίμηνη παράτασή της (μέχρι 28/2/2015) για να πιέσει τους Έλληνες ψηφοφόρους πριν τις εκλογές και να παγιδεύσει τον ΣΥΡΙΖΑ μετά τις εκλογές. Όπως γνωρίζετε το πρώτο μέρος του σχεδίου απέτυχε παταγωδώς αλλά το δεύτερο λειτούργησε. Η κυβέρνηση χθες έστειλε ουσιαστικά στις ελληνικές καλένδες το προεκλογικό πρόγραμμά της.
2. Δηλαδή τι έγινε με το μνημόνιο; Έκλεισε; Γλυτώσαμε;
Δυστυχώς όχι. Η κυβέρνηση το αποδέχτηκε. Όχι μόνο δεν το έσκισε αλλά ουσιαστικά το συνυπέγραψε. Η Ελλάδα θα συνεχίσει να παραμένει σε καθεστώς μνημονίου τουλάχιστον μέχρι τον Ιούνιο. Μέσα σ’ αυτήν την περίοδο η Ελλάδα δεν θα μπορεί να κάνει «μονομερείς ενέργειες», δηλαδή η κυβέρνηση δεν θα πραγματοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος του προεκλογικού προγράμματός της. Αυτή η δέσμευση περιλαμβάνει την υποχρέωση να μην ληφθούν δημοσιονομικά μέτρα που θα μειώσουν τα έσοδα (π.χ. δόσεις στην Εφορία) αλλά ούτε και μέτρα που θα πλήξουν την ανάπτυξη (π.χ. αύξηση του κατώτατου μισθού) ή το τραπεζικό σύστημα (π.χ. κόκκινα δάνεια). Για κάθε ενέργειά της θα χρειάζεται η «έγκριση» των θεσμών.
Όπως γράφει και ο αριστερός (και πολύ φιλικός προς την Ελλάδα) Guardian σήμερα: «Η ελληνική συμφωνία είναι το πρώτο βήμα στον δρόμο επιστροφής στη λιτότητα».
3. Ποιοι είναι οι «θεσμοί»;
Η ΕΕ, το ΕΚΤ και το ΔΝΤ. Σας θυμίζει κάτι; Ναι, είναι η τρόικα. Είναι χαρακτηριστικό ότι κανείς δεν έθεσε ούτε για αστείο το ενδεχόμενο να αποχωρήσει το ΔΝΤ…
4. Και τι θα γίνει τον Ιούνιο; Θα ξεμπερδέψουμε τότε;
Μέχρι τον Ιούνιο οι «θεσμοί» θα μας ελέγχουν και θα μας αξιολογούν (μια από τα ίδια δηλαδή). Αν η αξιολόγηση μας βγάλει προβιβάσιμους θα κλείσει το προηγούμενο μνημόνιο - που θυμίζω ότι έπρεπε να κλείσει στις 31/12/2014 αλλά δεν έκλεισε λόγω της αποτυχημένης απελπισμένης προσπάθειας της κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ να βγει η χώρα μας στις αγορές και της καιροσκοπικής εμμονής του ΣΥΡΙΖΑ να πάμε σε εκλογές (μια εμμονή που τώρα μετανιώνει πικρά).
5. Αν δηλαδή πάμε καλά μέχρι τότε τι θα γίνει μετά; Θα γλυτώσουμε από την τρόικα και η κυβέρνηση θα εφαρμόσει το πρόγραμμά της από το φθινόπωρο;
Δυστυχώς και πάλι όχι. Αυτή η παράταση μέχρι τον Ιούνιο δεν έχει σκοπό μόνο να κλείσει το προηγούμενο μνημόνιο και να υποχρεώσει την σημερινή κυβέρνηση να αποδεχτεί τις συμφωνίες των προηγούμενων. Ο σημαντικότερος σκοπός της παράτασης είναι να διαμορφωθεί το νέο μνημόνιο (που από εδώ και πέρα θα το λέμε «συμβόλαιο»).
Το μνημόνιο θα είναι απαραίτητο για να μπορέσουμε να εκπληρώσουμε τις τεράστιες υποχρεώσεις προς τους δανειστές μας (ιδίως την ΕΚΤ) τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Γι’ αυτό απερρίφθη και το αίτημά μας για εξάμηνη παράταση (για να μπορούν να μας πιέσουν και τότε). Στα τέλη Ιουνίου λοιπόν θα έχουμε μια από τα ίδια. Αλλά και πάλι στο τέλος θα συμφωνήσουμε. Σε ένα νέο μνημόνιο.
6. Είναι δυνατόν!!! Γιατί θα το κάνει αυτό η κυβέρνηση;
Γιατί η Ελλάδα δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς δανεικά. Αυτά που μας προσφέρει η αγορά είναι πανάκριβα διότι ακόμα είμαστε αφερέγγυοι. Οι εταίροι μας προσφέρουν φθηνά δανεικά (ένα πραγματικά πολύ μικρό επιτόκιο) αλλά απαιτούν από εμάς να κάνουμε όσες μεταρρυθμίσεις χρειάζονται για να αναπτυχθεί η οικονομία, να γίνουμε φερέγγυοι και να δανειζόμαστε φθηνά όπως ήδη το πέτυχαν οι άλλες χώρες που αντιμετώπισαν παρόμοιο πρόβλημα φερεγγυότητας τα προηγούμενα πέντε χρόνια (Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία). Επιπλέον οι εταίροι μας θέλουν να είναι σίγουροι ότι θα πληρώσουμε όσα τους χρωστάμε.
7. Δηλαδή δεν θα διαγραφεί το χρέος;
Όχι. Αυτή ήταν άλλωστε η πρώτη μεγάλη «στροφή» της νέας κυβέρνησης. Αποδέχτηκε πολύ γρήγορα την υποχρέωση να πληρώσει το χρέος. Όλες οι ρητορείες για απεχθές χρέος, διαγραφή, κούρεμα κλπ. εγκαταλείφτηκαν σχεδόν αμέσως. Χθες ο Γιάνης Βαρουφάκης δήλωσε με έμφαση ότι θα πληρώσουμε κανονικά όλα τα δάνεια.
Όμως υπάρχει η προοπτική ελάφρυνσης της εξυπηρέτησης του χρέους (debt relief). Δηλαδή ίσως μας δώσουν μεγαλύτερες περιόδους χάριτος, μας ρίξουν λίγο ακόμα τα ήδη χαμηλά επιτόκια, «απλώσουν» το χρέος στο μέλλον (δηλαδή θα ελαφρύνουν εμάς και θα μεταφέρουν χρέος στα παιδιά και στα εγγόνια μας). Είναι πιθανόν να χρησιμοποιηθούν και άλλες αλχημείες για να μας διευκολύνουν, όπως η ρήτρα ανάπτυξης (θα πληρώνουμε όταν έχουμε λίγο περισσότερα χρήματα να ξοδέψουμε).
8. Γιατί θα περιμένουμε μέχρι τον Ιούνιο; Άκουσα ότι η κυβέρνηση θα πρέπει μέχρι τη Δευτέρα να στείλει ένα κείμενο με τις μεταρρυθμίσεις που προτείνει. Αυτό δεν θα είναι το νέο μνημόνιο;
Όχι, αυτό είναι ένα μνημόνιο light. Θα είναι ένα μικρό «συμβολαιάκι» («μνημονιάκι») με τους εταίρους μας για την περίοδο μέχρι τον Ιούνιο. Θα περιλαμβάνει τις μεταρρυθμίσεις που θα προωθήσουμε μέχρι τον Ιούνιο για να μας επιτρέψουν να κλείσουμε το προηγούμενο μνημόνιο και να πάρουμε όσα ακόμα ποσά περιλαμβάνει η συνδεδεμένη με το μνημόνιο δανειακή σύμβαση και τα διάφορα παραρτήματά τους (κυρίως επιστροφές τόκων).
9. Πάλι καλά που θα το ετοιμάσουμε εμείς και όχι αυτοί (όπως συνέβαινε μέχρι τώρα).
Λάθος. Θα γίνει περίπου ό,τι γινόταν μέχρι τώρα. Αν και η ελληνική κυβέρνηση θα γράψει το πρώτο σχέδιο (draft) αυτό θα πρέπει να εγκριθεί από τους εταίρους. Η κυβέρνηση βέβαια τη Δευτέρα θα καταθέσει γενικολογίες και αφηρημένες υποσχέσεις για καταπολέμηση της διαφθοράς, της διαπλοκής και της φοροδιαφυγής. Δηλαδή θα μας το στείλουν οπωσδήποτε πίσω με διορθώσεις και κυρίως προσθήκες. Θα ακολουθήσει μια σύντομη διαπραγμάτευση που θα μοιάζει ανατριχιαστικά πολύ με εκείνες του Παπακωνσταντίνου, του Βενιζέλου, του Στουρνάρα και του Χαρδούβελη. Αυτό είναι και το πρόβλημα. Όχι γιατί θα μας «επιβάλλουν» πράγματα που είναι αντίθετα με τα συμφέροντά μας αλλά γιατί και αυτή η κυβέρνηση θα ακολουθήσει την ίδια παρελκυστική πολιτική. Θα κάνει ό,τι μπορεί (όπως οι προηγούμενες) για να μην εφαρμόσει εκείνες τις μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες για την οικονομική ανάπτυξη και θα ψάχνει πάλι για «ισοδύναμα» μέτρα. Η μεγαλύτερη ντροπή για το ελληνικό πολιτικό σύστημα είναι ότι αντιστέκεται σχεδόν στο σύνολό του (από τη ΝΔ μέχρι τον ΣΥΡΙΖΑ) σε κάθε πραγματική μεταρρύθμιση που έπρεπε να γίνει ήδη από τη δεκαετία του 1990.
10. Τι θα περιλαμβάνουν τελικά οι μεταρρυθμίσεις αυτές;
Τα πάντα. Περίπου όλα όσα υποσχεθήκαμε αλλά δεν κάναμε στα προηγούμενα μνημόνια. Θα συμπεριλαμβάνουν οπωσδήποτε περικοπές, αποκρατικοποιήσεις, ιδιωτικοποιήσεις και μεταρρυθμίσεις που θα σπάσουν αυγά. Ας ελπίσουμε ότι θα περιλαμβάνουν και σύγκρουση με την ολιγαρχία και τα καρτέλ.
11. Εντάξει. Αλλά ένα πράγμα δεν καταλαβαίνω. Γιατί η νέα κυβέρνηση, με τέτοια στήριξη από τον ελληνικό λαό, με τόσο ριζοσπαστικό πρόγραμμα και με έναν τόσο ικανό στις διαπραγματεύσεις υπουργό Οικονομικών κατέληξε σ’ αυτήν τη συμφωνία;
Εδώ θα μπορούσα να γράψω πολλά αλλά θα περιοριστώ στο τηλεφώνημα του Αλέξη Τσίπρα στην Άγκελα Μέρκελ. Το τηλεφώνημα αυτό θα πρέπει να ήταν ιδιαίτερα επώδυνο για τον έλληνα πρωθυπουργό αφού κυριολεκτικά ζήτησε από τη Γερμανίδα καγκελάριο να δεχτεί τη χθεσινή συμφωνία. Βλέπετε το σχέδιο των γερμανών ήταν να τηρήσουν σκληρή στάση, να αποφύγουν τη συμφωνία και να αφήσουν ευάλωτο το ελληνικό τραπεζικό σύστημα για να μας πιέσουν ακόμα περισσότερο. Η κατάσταση μέχρι χθες ήταν τραγική. Οι εκροές καταθέσεων (αναλήψεις) από τις ελληνικές τράπεζες την Τετάρτη και Πέμπτη, ξεπέρασαν το €1 δις. Δεν ξέρω τι έγινε την Παρασκευή αλλά όλοι έτρεμαν το τριήμερο (καθώς θύμιζε Κύπρο).
Δεν υπήρχε περίπτωση να άνοιγαν κανονικά οι Ελληνικές τράπεζες την Τρίτη. Μέσα στο Σ/Κ θα είχαν αδειάσει τα ATMs και την Καθαρά Δευτέρα δεν θα ξεκινούσε η Σαρακοστή αλλά η Μεγάλη Εβδομάδα. Η κυβέρνηση θα επέβαλε οπωσδήποτε περιορισμούς στις κινήσεις κεφαλαίων, ίσως και πριν το Eurogroup αν δεν προηγούνταν η προφορική συμφωνία Τσίπρα-Μέρκελ. Η οποία βέβαια είχε τη γνωστή κατάληξη.
Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι το περιεχόμενο της χθεσινής συμφωνίας διαμορφώθηκε μετά από συνεννοήσεις και συναντήσεις κυρίως του Schäuble (Γερμανία) με την Lagarde (ΔΝΤ), τον Moscovici (EE) και τον Draghi (ΕΚΤ) – με τον Γιάνη Βαρουφάκη σχεδόν απόντα…
Δηλαδή, με δύο λόγια: αυτοί βαρούσαν τα νταούλια κι εμείς χορεύαμε.
12. Ναι αλλά η κυβέρνηση μιλά για νέα σελίδα, για το τέλος της τρόικας και του μνημονίου!
Είστε τόσο αφελείς;
13. Και πώς θα το παρουσιάσει στους ψηφοφόρους την ερχόμενη εβδομάδα, τους επόμενους 4 μήνες, τον Ιούνιο (μετά τη συμφωνία) και τελικά το φθινόπωρο;
Θα υπάρχουν βέβαια αντιδράσεις και μέσα στην κυβέρνηση. Στην αρχή αυτές οι αντιδράσεις θα είναι παρασκηνιακές και θα κουκουλωθούν. Αργότερα θα οξυνθούν. Το πρώτο επεισόδιο θα παιχτεί στη Βουλή όταν θα επικυρωθεί η συμφωνία. Θα δούμε αντιδράσεις από την αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ και ίσως από τους ΑΝΕΛ. Αναρωτιέμαι τι θα γίνεται έξω από τη Βουλή…
Η κυβέρνηση όμως έχει αυτή τη στιγμή ένα πρωτοφανές ποσοστό αποδοχής. Έχει δηλαδή πολιτικό κεφάλαιο που μπορεί να τη βοηθήσει να πουλήσει οτιδήποτε (χθες ο Γιάνης Βαρουφάκης έκανε μια καλή αρχή). Αλλά θα πρέπει να το χρησιμοποιήσει με φειδώ, να μην το σπαταλήσει και κυρίως να βιαστεί. Το πολιτικό κεφάλαιο στην Ελλάδα από το 2009 και μετά εξανεμίζεται ταχύτατα.
Επιπλέον έχει το πλεονέκτημα η αντιπολίτευση ταυτόχρονα να έχει μουδιάσει και να είναι αναγκασμένη να στηρίξει την κυβέρνηση. Αυτή άλλωστε είναι η μόνη υπεύθυνη στάση για ΝΔ, Ποτάμι, ΠΑΣΟΚ.
14. Ποιο είναι το πιο δύσκολο σημείο για την κυβέρνηση;
Ότι παραμένουμε στο μνημόνιο, ετοιμάζουμε ένα μίνι μνημόνιο και ετοιμαζόμαστε για το μεγάλο νέο μνημόνιο του Ιουνίου. Και όλα αυτά χωρίς να πάρουμε ευρώ! Η ελληνική κυβέρνηση δεν θα λάβει κάτι (χρήματα!) ως αντάλλαγμα πριν ολοκληρωθεί η «αξιολόγηση», δηλαδή πριν εφαρμόσει ό,τι υποσχέθηκε χθες στους εταίρους και θα καταγραφεί στη λίστα που ετοιμάζουμε.
Μόνο η χρηματοδότηση του τραπεζικού συστήματος εξασφαλίστηκε. Όχι όμως του ελληνικού κράτους. Αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη ελληνική αποτυχία της διαπραγμάτευσης που έκλεισε χθες.
15. Και τι θα γίνει με το δημοσιονομικό κενό;
Αυτό αναρωτιέμαι κι εγώ. Χθες δεν ήταν καθόλου σαφές πώς θα αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα. Αυτό είναι η δυσκολότερη αποστολή της ελληνικής κυβέρνησης τώρα πια. Θα πρέπει να εφαρμόσει με αυστηρότητα τους κανόνες φοροεπιδρομής της προηγούμενης κυβέρνησης. Θα είναι πολιτικά πολύ επικίνδυνο.
16. Δηλαδή δεν κερδίσαμε τίποτα;
Δεν είπα κάτι τέτοιο. Κερδίσαμε μερικά μικρά αλλά όχι ασήμαντα πράγματα.
Καταρχήν δεν είμαστε υποχρεωμένοι πλέον σε πλεόνασμα 3% φέτος. Αυτό είναι καλό μεν αλλά μάλλον δεν αποτελεί κάποια μεγάλη επιτυχία. Έχουν καταρρεύσει τόσο τα δημόσια έσοδα τους τελευταίους δύο μήνες που κανένας σοβαρός άνθρωπος στην Ευρώπη δεν περιμένει ότι θα πετύχουμε τον στόχο. Μας έδωσαν δηλαδή το δικαίωμα να μην κάνουμε κάτι που δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να κάνουμε.
Επιπλέον η κυβέρνηση μάλλον δεν θα αγγίξει τις συντάξεις. Αυτό είναι καλό νέο μεν αλλά δεν απαντά στο ερώτημα πώς θα τις πληρώνει αυτές τις συντάξεις. Το ασφαλιστικό σύστημα στην Ελλάδα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Για την ακρίβεια έχει πέσει στον γκρεμό και κρατιέται από ένα κλαδάκι που κάνει ήδη «κρακ, κρακ, κρακ». Αυτή η μεταρρύθμιση πρέπει να γίνει αμέσως! – προχθές αν γίνεται.
Ένα ακόμα θετικό στοιχείο είναι ότι μάλλον δεν θα χρειαστεί να αυξηθεί ο «τουριστικός» ΦΠΑ. Αυτό θα μας φανεί πολύ χρήσιμο μακροπρόθεσμα αλλά δεν θα βοηθήσει καθόλου το πρόβλημα με το δημοσιονομικό κενό.
Επίσης η ελληνική κυβέρνηση έπεισε τους πάντες να χρησιμοποιούν τις δικές της λέξεις: θεσμοί (τρόικα), συμβόλαιο (μνημόνιο) και αξιολόγηση (επιτήρηση). Πέτυχε δηλαδή ό,τι και στο Μακεδονικό. Όλοι ονομάζουν τη FYROM Δημοκρατία της Μακεδονίας κι εμείς μόνοι μας ΠΓΔΤΜ ή «Σκόπια». Ήδη από χθες αυτή η επικοινωνιακή «επιτυχία» έβαλε πολλούς σε πειρασμό να μας τρολλάρουν (με αρχι-troll τον Scheuble).
Το ότι η ελληνική κυβέρνηση θα καταρτίσει αυτή το πρώτο σχέδιο για τις μεταρρυθμίσεις παρουσιάζεται ως θετικό αλλά δεν είναι, για τους λόγους που εξηγώ πιο πάνω.
Ως πιο θετικό σημείο παραμένει η στήριξη του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Εφόσον κάθεστε σήμερα χαλαρές/οί μπροστά στον υπολογιστή σας και διαβάζετε αυτό το κείμενο αντί να τρέχετε από ATM σε ATM ή να ακούτε διαγγέλματα για την ανάγκη περιορισμών στα κεφάλαια των τραπεζών (δηλαδή στις καταθέσεις σας), η συγκεκριμένη επιτυχία δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Επιπλέον δεν θα σας κάτσει η λαγάνα στο στομάχι.
17. Και θα παραμείνουμε στο Ευρώ! Σωστά;
Χθες έγινε ένα μεγάλο θετικό βήμα. Ακόμα έχουμε δρόμο. Πρέπει να συμφωνήσουν για τις μεταρρυθμίσεις σύντομα και κυρίως πρέπει να συμφωνήσουν για το νέο μνημόν… σόρυ! ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ μέχρι τον Ιούνιο.
18. Πώς προβλέπεις να εξελιχθούν τα πράγματα;
Δεν θα κάνω πρόβλεψη. Υπάρχουν πάρα πολλοί αστάθμητοι παράγοντες. Δεν θα σας πω λοιπόν τι προβλέπω αλλά τι ελπίζω.
Ελπίζω να συμβεί στην Ελλάδα κάτι που έχει συμβεί σε άλλες χώρες που βρέθηκαν σε παρόμοια κατάσταση: η Αριστερά αναγκάζεται να κάνει εκείνες τις μεταρρυθμίσεις που θα απελευθερώσουν την αγορά και θα αναμορφώσουν το κράτος. Η Αριστερά άλλωστε μπορεί να περάσει τα απαραίτητα μέτρα με τη μικρότερη δυνατή αντίσταση. Επιπλέον αυτό θα επιτρέψει στον ΣΥΡΙΖΑ να εδραιώσει την κυριαρχία του στην κεντροαριστερά. Θα έχει βέβαια μερικές μικρές και ασήμαντες πολιτικά απώλειες στα αριστερά του αλλά θα μπορέσει να εμβολίσει τον κατακερματισμένο χώρο της κεντροαριστεράς. Στο τέλος της θητείας του θα έχει μετατραπεί σε ένα σχεδόν σοσιαλδημοκρατικό κόμμα με μεταρρυθμιστικές περγαμηνές που θα έχουν οδηγήσει στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Ο δε Αλέξης Τσίπρας θα κυριαρχεί πολιτικά για πολλά χρόνια έχοντας μετατραπεί από έναν άπειρο λαϊκιστή, αλλά χαρισματικό, πολιτικό σε έναν πραγματικό ηγέτη.
[Είπαμε δεν είναι πρόβλεψη, είναι ελπίδα. Δίνω μικρές πιθανότητες σ’ αυτήν την εξέλιξη αλλά δεν την αποκλείω]
19. Υπάρχουν κίνδυνοι σ’ αυτό το σενάριο;
Ναι, δύο. Αλλά θα συμβεί ή ο ένας ή ο άλλος. Να επικρατήσει πλήρως ο εθνικολαϊκισμός στα Δεξιά με την ανάδειξη ενός μεγάλου ακροδεξιού λαϊκιστικού και εθνικιστικού κόμματος (κάτι σαν μεγάλο ΑΝΕΛ) στην αντιπολίτευση ή να θεριέψει η Χρυσή Αυγή ως το μόνο γνήσιο αντισυστημικό, αντι-μνημονιακό κόμμα. Δεν ξέρω ποιο σενάριο από τα δύο είναι το χειρότερο.
20. Συμπέρασμα;
Η ελληνική κυβέρνηση έκανε την κωλοτούμπα που όλοι περίμεναν (για την ακρίβεια ακροβατικό ολυμπιακών διαστάσεων). Την έκανε όμως για καλό σκοπό. Για να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη. Δεν θα πραγματοποιήσει τις προεκλογικές της υποσχέσεις προς τον ελληνικό λαό με ελάχιστες εξαιρέσεις. Αλλά θα τηρήσει την σημαντικότερη υπόσχεσή της: να μας κρατήσει στο Ευρώ.
Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα σώθηκε αλλά το ελληνικό κράτος αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα ρευστότητας. Θα παραμείνουμε σε κατάσταση μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας μέχρι τα τέλη Ιουνίου.
Δείξαμε ότι τελικά σεβόμαστε το «νομικό πλαίσιο» αλλά ο τσαπατσούλικος τρόπος διαπραγμάτευσης κατέστρεψε την ελάχιστη εμπιστοσύνη που μας είχαν και έκανε πολλούς να μας κοιτούν με καχυποψία ή και να μας υπονομεύουν. Μπορούμε να το διορθώσουμε κάπως μέχρι τον Ιούνιο.
Τότε θα υιοθετήσουμε το πρώτο καθαρόαιμο «πρώτη φορά Αριστερά» μνημόνιο και θα αρχίσει η φθορά της κυβέρνησης. Ας ελπίσουμε ότι στο τέλος της θητείας της (που ελπίζω να κρατήσει 4 χρόνια) η φθορά θα οφείλεται στον μεταρρυθμιστικό της οίστρο και όχι στη μετεξέλιξή της σε μια κυβέρνηση Σαμαρά με πρωθυπουργό τον Τσίπρα.
Η χθεσινή συμφωνία είναι μια, ας πούμε, ενδιάμεση μεταβατική συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και των εταίρων της. Δηλαδή μια συμφωνία της Ελλάδας με τους εταίρους μας στην Ευρωζώνη (κυρίως τη Γερμανία), την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ), την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Η συμφωνία αυτή είχε χθες έναν κυρίως στόχο: να προλάβει την κατάρρευση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Νομίζω ότι ο στόχος αυτός επετεύχθη. Ένας δεύτερος στόχος ήταν να μην υποχρεωθεί η Ελλάδα να αποχωρήσει από την Ευρωζώνη. Κι αυτός επετεύχθη - προς το παρόν. Ο τρίτος στόχος ήταν να ρυθμιστεί ο τρόπος που θα «κλείσει» το μνημόνιο. Θυμίζω ότι η προηγούμενη «μνημονιακή» συμφωνία έληγε στις 31/12/2014. Η κυβέρνηση Σαμαρά δεν την έκλεισε, ζήτησε μόνο δίμηνη παράτασή της (μέχρι 28/2/2015) για να πιέσει τους Έλληνες ψηφοφόρους πριν τις εκλογές και να παγιδεύσει τον ΣΥΡΙΖΑ μετά τις εκλογές. Όπως γνωρίζετε το πρώτο μέρος του σχεδίου απέτυχε παταγωδώς αλλά το δεύτερο λειτούργησε. Η κυβέρνηση χθες έστειλε ουσιαστικά στις ελληνικές καλένδες το προεκλογικό πρόγραμμά της.
2. Δηλαδή τι έγινε με το μνημόνιο; Έκλεισε; Γλυτώσαμε;
Δυστυχώς όχι. Η κυβέρνηση το αποδέχτηκε. Όχι μόνο δεν το έσκισε αλλά ουσιαστικά το συνυπέγραψε. Η Ελλάδα θα συνεχίσει να παραμένει σε καθεστώς μνημονίου τουλάχιστον μέχρι τον Ιούνιο. Μέσα σ’ αυτήν την περίοδο η Ελλάδα δεν θα μπορεί να κάνει «μονομερείς ενέργειες», δηλαδή η κυβέρνηση δεν θα πραγματοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος του προεκλογικού προγράμματός της. Αυτή η δέσμευση περιλαμβάνει την υποχρέωση να μην ληφθούν δημοσιονομικά μέτρα που θα μειώσουν τα έσοδα (π.χ. δόσεις στην Εφορία) αλλά ούτε και μέτρα που θα πλήξουν την ανάπτυξη (π.χ. αύξηση του κατώτατου μισθού) ή το τραπεζικό σύστημα (π.χ. κόκκινα δάνεια). Για κάθε ενέργειά της θα χρειάζεται η «έγκριση» των θεσμών.
Όπως γράφει και ο αριστερός (και πολύ φιλικός προς την Ελλάδα) Guardian σήμερα: «Η ελληνική συμφωνία είναι το πρώτο βήμα στον δρόμο επιστροφής στη λιτότητα».
3. Ποιοι είναι οι «θεσμοί»;
Η ΕΕ, το ΕΚΤ και το ΔΝΤ. Σας θυμίζει κάτι; Ναι, είναι η τρόικα. Είναι χαρακτηριστικό ότι κανείς δεν έθεσε ούτε για αστείο το ενδεχόμενο να αποχωρήσει το ΔΝΤ…
4. Και τι θα γίνει τον Ιούνιο; Θα ξεμπερδέψουμε τότε;
Μέχρι τον Ιούνιο οι «θεσμοί» θα μας ελέγχουν και θα μας αξιολογούν (μια από τα ίδια δηλαδή). Αν η αξιολόγηση μας βγάλει προβιβάσιμους θα κλείσει το προηγούμενο μνημόνιο - που θυμίζω ότι έπρεπε να κλείσει στις 31/12/2014 αλλά δεν έκλεισε λόγω της αποτυχημένης απελπισμένης προσπάθειας της κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ να βγει η χώρα μας στις αγορές και της καιροσκοπικής εμμονής του ΣΥΡΙΖΑ να πάμε σε εκλογές (μια εμμονή που τώρα μετανιώνει πικρά).
5. Αν δηλαδή πάμε καλά μέχρι τότε τι θα γίνει μετά; Θα γλυτώσουμε από την τρόικα και η κυβέρνηση θα εφαρμόσει το πρόγραμμά της από το φθινόπωρο;
Δυστυχώς και πάλι όχι. Αυτή η παράταση μέχρι τον Ιούνιο δεν έχει σκοπό μόνο να κλείσει το προηγούμενο μνημόνιο και να υποχρεώσει την σημερινή κυβέρνηση να αποδεχτεί τις συμφωνίες των προηγούμενων. Ο σημαντικότερος σκοπός της παράτασης είναι να διαμορφωθεί το νέο μνημόνιο (που από εδώ και πέρα θα το λέμε «συμβόλαιο»).
Το μνημόνιο θα είναι απαραίτητο για να μπορέσουμε να εκπληρώσουμε τις τεράστιες υποχρεώσεις προς τους δανειστές μας (ιδίως την ΕΚΤ) τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Γι’ αυτό απερρίφθη και το αίτημά μας για εξάμηνη παράταση (για να μπορούν να μας πιέσουν και τότε). Στα τέλη Ιουνίου λοιπόν θα έχουμε μια από τα ίδια. Αλλά και πάλι στο τέλος θα συμφωνήσουμε. Σε ένα νέο μνημόνιο.
6. Είναι δυνατόν!!! Γιατί θα το κάνει αυτό η κυβέρνηση;
Γιατί η Ελλάδα δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς δανεικά. Αυτά που μας προσφέρει η αγορά είναι πανάκριβα διότι ακόμα είμαστε αφερέγγυοι. Οι εταίροι μας προσφέρουν φθηνά δανεικά (ένα πραγματικά πολύ μικρό επιτόκιο) αλλά απαιτούν από εμάς να κάνουμε όσες μεταρρυθμίσεις χρειάζονται για να αναπτυχθεί η οικονομία, να γίνουμε φερέγγυοι και να δανειζόμαστε φθηνά όπως ήδη το πέτυχαν οι άλλες χώρες που αντιμετώπισαν παρόμοιο πρόβλημα φερεγγυότητας τα προηγούμενα πέντε χρόνια (Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία). Επιπλέον οι εταίροι μας θέλουν να είναι σίγουροι ότι θα πληρώσουμε όσα τους χρωστάμε.
7. Δηλαδή δεν θα διαγραφεί το χρέος;
Όχι. Αυτή ήταν άλλωστε η πρώτη μεγάλη «στροφή» της νέας κυβέρνησης. Αποδέχτηκε πολύ γρήγορα την υποχρέωση να πληρώσει το χρέος. Όλες οι ρητορείες για απεχθές χρέος, διαγραφή, κούρεμα κλπ. εγκαταλείφτηκαν σχεδόν αμέσως. Χθες ο Γιάνης Βαρουφάκης δήλωσε με έμφαση ότι θα πληρώσουμε κανονικά όλα τα δάνεια.
Όμως υπάρχει η προοπτική ελάφρυνσης της εξυπηρέτησης του χρέους (debt relief). Δηλαδή ίσως μας δώσουν μεγαλύτερες περιόδους χάριτος, μας ρίξουν λίγο ακόμα τα ήδη χαμηλά επιτόκια, «απλώσουν» το χρέος στο μέλλον (δηλαδή θα ελαφρύνουν εμάς και θα μεταφέρουν χρέος στα παιδιά και στα εγγόνια μας). Είναι πιθανόν να χρησιμοποιηθούν και άλλες αλχημείες για να μας διευκολύνουν, όπως η ρήτρα ανάπτυξης (θα πληρώνουμε όταν έχουμε λίγο περισσότερα χρήματα να ξοδέψουμε).
8. Γιατί θα περιμένουμε μέχρι τον Ιούνιο; Άκουσα ότι η κυβέρνηση θα πρέπει μέχρι τη Δευτέρα να στείλει ένα κείμενο με τις μεταρρυθμίσεις που προτείνει. Αυτό δεν θα είναι το νέο μνημόνιο;
Όχι, αυτό είναι ένα μνημόνιο light. Θα είναι ένα μικρό «συμβολαιάκι» («μνημονιάκι») με τους εταίρους μας για την περίοδο μέχρι τον Ιούνιο. Θα περιλαμβάνει τις μεταρρυθμίσεις που θα προωθήσουμε μέχρι τον Ιούνιο για να μας επιτρέψουν να κλείσουμε το προηγούμενο μνημόνιο και να πάρουμε όσα ακόμα ποσά περιλαμβάνει η συνδεδεμένη με το μνημόνιο δανειακή σύμβαση και τα διάφορα παραρτήματά τους (κυρίως επιστροφές τόκων).
9. Πάλι καλά που θα το ετοιμάσουμε εμείς και όχι αυτοί (όπως συνέβαινε μέχρι τώρα).
Λάθος. Θα γίνει περίπου ό,τι γινόταν μέχρι τώρα. Αν και η ελληνική κυβέρνηση θα γράψει το πρώτο σχέδιο (draft) αυτό θα πρέπει να εγκριθεί από τους εταίρους. Η κυβέρνηση βέβαια τη Δευτέρα θα καταθέσει γενικολογίες και αφηρημένες υποσχέσεις για καταπολέμηση της διαφθοράς, της διαπλοκής και της φοροδιαφυγής. Δηλαδή θα μας το στείλουν οπωσδήποτε πίσω με διορθώσεις και κυρίως προσθήκες. Θα ακολουθήσει μια σύντομη διαπραγμάτευση που θα μοιάζει ανατριχιαστικά πολύ με εκείνες του Παπακωνσταντίνου, του Βενιζέλου, του Στουρνάρα και του Χαρδούβελη. Αυτό είναι και το πρόβλημα. Όχι γιατί θα μας «επιβάλλουν» πράγματα που είναι αντίθετα με τα συμφέροντά μας αλλά γιατί και αυτή η κυβέρνηση θα ακολουθήσει την ίδια παρελκυστική πολιτική. Θα κάνει ό,τι μπορεί (όπως οι προηγούμενες) για να μην εφαρμόσει εκείνες τις μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες για την οικονομική ανάπτυξη και θα ψάχνει πάλι για «ισοδύναμα» μέτρα. Η μεγαλύτερη ντροπή για το ελληνικό πολιτικό σύστημα είναι ότι αντιστέκεται σχεδόν στο σύνολό του (από τη ΝΔ μέχρι τον ΣΥΡΙΖΑ) σε κάθε πραγματική μεταρρύθμιση που έπρεπε να γίνει ήδη από τη δεκαετία του 1990.
10. Τι θα περιλαμβάνουν τελικά οι μεταρρυθμίσεις αυτές;
Τα πάντα. Περίπου όλα όσα υποσχεθήκαμε αλλά δεν κάναμε στα προηγούμενα μνημόνια. Θα συμπεριλαμβάνουν οπωσδήποτε περικοπές, αποκρατικοποιήσεις, ιδιωτικοποιήσεις και μεταρρυθμίσεις που θα σπάσουν αυγά. Ας ελπίσουμε ότι θα περιλαμβάνουν και σύγκρουση με την ολιγαρχία και τα καρτέλ.
11. Εντάξει. Αλλά ένα πράγμα δεν καταλαβαίνω. Γιατί η νέα κυβέρνηση, με τέτοια στήριξη από τον ελληνικό λαό, με τόσο ριζοσπαστικό πρόγραμμα και με έναν τόσο ικανό στις διαπραγματεύσεις υπουργό Οικονομικών κατέληξε σ’ αυτήν τη συμφωνία;
Εδώ θα μπορούσα να γράψω πολλά αλλά θα περιοριστώ στο τηλεφώνημα του Αλέξη Τσίπρα στην Άγκελα Μέρκελ. Το τηλεφώνημα αυτό θα πρέπει να ήταν ιδιαίτερα επώδυνο για τον έλληνα πρωθυπουργό αφού κυριολεκτικά ζήτησε από τη Γερμανίδα καγκελάριο να δεχτεί τη χθεσινή συμφωνία. Βλέπετε το σχέδιο των γερμανών ήταν να τηρήσουν σκληρή στάση, να αποφύγουν τη συμφωνία και να αφήσουν ευάλωτο το ελληνικό τραπεζικό σύστημα για να μας πιέσουν ακόμα περισσότερο. Η κατάσταση μέχρι χθες ήταν τραγική. Οι εκροές καταθέσεων (αναλήψεις) από τις ελληνικές τράπεζες την Τετάρτη και Πέμπτη, ξεπέρασαν το €1 δις. Δεν ξέρω τι έγινε την Παρασκευή αλλά όλοι έτρεμαν το τριήμερο (καθώς θύμιζε Κύπρο).
Δεν υπήρχε περίπτωση να άνοιγαν κανονικά οι Ελληνικές τράπεζες την Τρίτη. Μέσα στο Σ/Κ θα είχαν αδειάσει τα ATMs και την Καθαρά Δευτέρα δεν θα ξεκινούσε η Σαρακοστή αλλά η Μεγάλη Εβδομάδα. Η κυβέρνηση θα επέβαλε οπωσδήποτε περιορισμούς στις κινήσεις κεφαλαίων, ίσως και πριν το Eurogroup αν δεν προηγούνταν η προφορική συμφωνία Τσίπρα-Μέρκελ. Η οποία βέβαια είχε τη γνωστή κατάληξη.
Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι το περιεχόμενο της χθεσινής συμφωνίας διαμορφώθηκε μετά από συνεννοήσεις και συναντήσεις κυρίως του Schäuble (Γερμανία) με την Lagarde (ΔΝΤ), τον Moscovici (EE) και τον Draghi (ΕΚΤ) – με τον Γιάνη Βαρουφάκη σχεδόν απόντα…
Δηλαδή, με δύο λόγια: αυτοί βαρούσαν τα νταούλια κι εμείς χορεύαμε.
12. Ναι αλλά η κυβέρνηση μιλά για νέα σελίδα, για το τέλος της τρόικας και του μνημονίου!
Είστε τόσο αφελείς;
13. Και πώς θα το παρουσιάσει στους ψηφοφόρους την ερχόμενη εβδομάδα, τους επόμενους 4 μήνες, τον Ιούνιο (μετά τη συμφωνία) και τελικά το φθινόπωρο;
Θα υπάρχουν βέβαια αντιδράσεις και μέσα στην κυβέρνηση. Στην αρχή αυτές οι αντιδράσεις θα είναι παρασκηνιακές και θα κουκουλωθούν. Αργότερα θα οξυνθούν. Το πρώτο επεισόδιο θα παιχτεί στη Βουλή όταν θα επικυρωθεί η συμφωνία. Θα δούμε αντιδράσεις από την αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ και ίσως από τους ΑΝΕΛ. Αναρωτιέμαι τι θα γίνεται έξω από τη Βουλή…
Η κυβέρνηση όμως έχει αυτή τη στιγμή ένα πρωτοφανές ποσοστό αποδοχής. Έχει δηλαδή πολιτικό κεφάλαιο που μπορεί να τη βοηθήσει να πουλήσει οτιδήποτε (χθες ο Γιάνης Βαρουφάκης έκανε μια καλή αρχή). Αλλά θα πρέπει να το χρησιμοποιήσει με φειδώ, να μην το σπαταλήσει και κυρίως να βιαστεί. Το πολιτικό κεφάλαιο στην Ελλάδα από το 2009 και μετά εξανεμίζεται ταχύτατα.
Επιπλέον έχει το πλεονέκτημα η αντιπολίτευση ταυτόχρονα να έχει μουδιάσει και να είναι αναγκασμένη να στηρίξει την κυβέρνηση. Αυτή άλλωστε είναι η μόνη υπεύθυνη στάση για ΝΔ, Ποτάμι, ΠΑΣΟΚ.
14. Ποιο είναι το πιο δύσκολο σημείο για την κυβέρνηση;
Ότι παραμένουμε στο μνημόνιο, ετοιμάζουμε ένα μίνι μνημόνιο και ετοιμαζόμαστε για το μεγάλο νέο μνημόνιο του Ιουνίου. Και όλα αυτά χωρίς να πάρουμε ευρώ! Η ελληνική κυβέρνηση δεν θα λάβει κάτι (χρήματα!) ως αντάλλαγμα πριν ολοκληρωθεί η «αξιολόγηση», δηλαδή πριν εφαρμόσει ό,τι υποσχέθηκε χθες στους εταίρους και θα καταγραφεί στη λίστα που ετοιμάζουμε.
Μόνο η χρηματοδότηση του τραπεζικού συστήματος εξασφαλίστηκε. Όχι όμως του ελληνικού κράτους. Αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη ελληνική αποτυχία της διαπραγμάτευσης που έκλεισε χθες.
15. Και τι θα γίνει με το δημοσιονομικό κενό;
Αυτό αναρωτιέμαι κι εγώ. Χθες δεν ήταν καθόλου σαφές πώς θα αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα. Αυτό είναι η δυσκολότερη αποστολή της ελληνικής κυβέρνησης τώρα πια. Θα πρέπει να εφαρμόσει με αυστηρότητα τους κανόνες φοροεπιδρομής της προηγούμενης κυβέρνησης. Θα είναι πολιτικά πολύ επικίνδυνο.
16. Δηλαδή δεν κερδίσαμε τίποτα;
Δεν είπα κάτι τέτοιο. Κερδίσαμε μερικά μικρά αλλά όχι ασήμαντα πράγματα.
Καταρχήν δεν είμαστε υποχρεωμένοι πλέον σε πλεόνασμα 3% φέτος. Αυτό είναι καλό μεν αλλά μάλλον δεν αποτελεί κάποια μεγάλη επιτυχία. Έχουν καταρρεύσει τόσο τα δημόσια έσοδα τους τελευταίους δύο μήνες που κανένας σοβαρός άνθρωπος στην Ευρώπη δεν περιμένει ότι θα πετύχουμε τον στόχο. Μας έδωσαν δηλαδή το δικαίωμα να μην κάνουμε κάτι που δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να κάνουμε.
Επιπλέον η κυβέρνηση μάλλον δεν θα αγγίξει τις συντάξεις. Αυτό είναι καλό νέο μεν αλλά δεν απαντά στο ερώτημα πώς θα τις πληρώνει αυτές τις συντάξεις. Το ασφαλιστικό σύστημα στην Ελλάδα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Για την ακρίβεια έχει πέσει στον γκρεμό και κρατιέται από ένα κλαδάκι που κάνει ήδη «κρακ, κρακ, κρακ». Αυτή η μεταρρύθμιση πρέπει να γίνει αμέσως! – προχθές αν γίνεται.
Ένα ακόμα θετικό στοιχείο είναι ότι μάλλον δεν θα χρειαστεί να αυξηθεί ο «τουριστικός» ΦΠΑ. Αυτό θα μας φανεί πολύ χρήσιμο μακροπρόθεσμα αλλά δεν θα βοηθήσει καθόλου το πρόβλημα με το δημοσιονομικό κενό.
Επίσης η ελληνική κυβέρνηση έπεισε τους πάντες να χρησιμοποιούν τις δικές της λέξεις: θεσμοί (τρόικα), συμβόλαιο (μνημόνιο) και αξιολόγηση (επιτήρηση). Πέτυχε δηλαδή ό,τι και στο Μακεδονικό. Όλοι ονομάζουν τη FYROM Δημοκρατία της Μακεδονίας κι εμείς μόνοι μας ΠΓΔΤΜ ή «Σκόπια». Ήδη από χθες αυτή η επικοινωνιακή «επιτυχία» έβαλε πολλούς σε πειρασμό να μας τρολλάρουν (με αρχι-troll τον Scheuble).
Το ότι η ελληνική κυβέρνηση θα καταρτίσει αυτή το πρώτο σχέδιο για τις μεταρρυθμίσεις παρουσιάζεται ως θετικό αλλά δεν είναι, για τους λόγους που εξηγώ πιο πάνω.
Ως πιο θετικό σημείο παραμένει η στήριξη του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Εφόσον κάθεστε σήμερα χαλαρές/οί μπροστά στον υπολογιστή σας και διαβάζετε αυτό το κείμενο αντί να τρέχετε από ATM σε ATM ή να ακούτε διαγγέλματα για την ανάγκη περιορισμών στα κεφάλαια των τραπεζών (δηλαδή στις καταθέσεις σας), η συγκεκριμένη επιτυχία δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Επιπλέον δεν θα σας κάτσει η λαγάνα στο στομάχι.
17. Και θα παραμείνουμε στο Ευρώ! Σωστά;
Χθες έγινε ένα μεγάλο θετικό βήμα. Ακόμα έχουμε δρόμο. Πρέπει να συμφωνήσουν για τις μεταρρυθμίσεις σύντομα και κυρίως πρέπει να συμφωνήσουν για το νέο μνημόν… σόρυ! ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ μέχρι τον Ιούνιο.
18. Πώς προβλέπεις να εξελιχθούν τα πράγματα;
Δεν θα κάνω πρόβλεψη. Υπάρχουν πάρα πολλοί αστάθμητοι παράγοντες. Δεν θα σας πω λοιπόν τι προβλέπω αλλά τι ελπίζω.
Ελπίζω να συμβεί στην Ελλάδα κάτι που έχει συμβεί σε άλλες χώρες που βρέθηκαν σε παρόμοια κατάσταση: η Αριστερά αναγκάζεται να κάνει εκείνες τις μεταρρυθμίσεις που θα απελευθερώσουν την αγορά και θα αναμορφώσουν το κράτος. Η Αριστερά άλλωστε μπορεί να περάσει τα απαραίτητα μέτρα με τη μικρότερη δυνατή αντίσταση. Επιπλέον αυτό θα επιτρέψει στον ΣΥΡΙΖΑ να εδραιώσει την κυριαρχία του στην κεντροαριστερά. Θα έχει βέβαια μερικές μικρές και ασήμαντες πολιτικά απώλειες στα αριστερά του αλλά θα μπορέσει να εμβολίσει τον κατακερματισμένο χώρο της κεντροαριστεράς. Στο τέλος της θητείας του θα έχει μετατραπεί σε ένα σχεδόν σοσιαλδημοκρατικό κόμμα με μεταρρυθμιστικές περγαμηνές που θα έχουν οδηγήσει στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Ο δε Αλέξης Τσίπρας θα κυριαρχεί πολιτικά για πολλά χρόνια έχοντας μετατραπεί από έναν άπειρο λαϊκιστή, αλλά χαρισματικό, πολιτικό σε έναν πραγματικό ηγέτη.
[Είπαμε δεν είναι πρόβλεψη, είναι ελπίδα. Δίνω μικρές πιθανότητες σ’ αυτήν την εξέλιξη αλλά δεν την αποκλείω]
19. Υπάρχουν κίνδυνοι σ’ αυτό το σενάριο;
Ναι, δύο. Αλλά θα συμβεί ή ο ένας ή ο άλλος. Να επικρατήσει πλήρως ο εθνικολαϊκισμός στα Δεξιά με την ανάδειξη ενός μεγάλου ακροδεξιού λαϊκιστικού και εθνικιστικού κόμματος (κάτι σαν μεγάλο ΑΝΕΛ) στην αντιπολίτευση ή να θεριέψει η Χρυσή Αυγή ως το μόνο γνήσιο αντισυστημικό, αντι-μνημονιακό κόμμα. Δεν ξέρω ποιο σενάριο από τα δύο είναι το χειρότερο.
20. Συμπέρασμα;
Η ελληνική κυβέρνηση έκανε την κωλοτούμπα που όλοι περίμεναν (για την ακρίβεια ακροβατικό ολυμπιακών διαστάσεων). Την έκανε όμως για καλό σκοπό. Για να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη. Δεν θα πραγματοποιήσει τις προεκλογικές της υποσχέσεις προς τον ελληνικό λαό με ελάχιστες εξαιρέσεις. Αλλά θα τηρήσει την σημαντικότερη υπόσχεσή της: να μας κρατήσει στο Ευρώ.
Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα σώθηκε αλλά το ελληνικό κράτος αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα ρευστότητας. Θα παραμείνουμε σε κατάσταση μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας μέχρι τα τέλη Ιουνίου.
Δείξαμε ότι τελικά σεβόμαστε το «νομικό πλαίσιο» αλλά ο τσαπατσούλικος τρόπος διαπραγμάτευσης κατέστρεψε την ελάχιστη εμπιστοσύνη που μας είχαν και έκανε πολλούς να μας κοιτούν με καχυποψία ή και να μας υπονομεύουν. Μπορούμε να το διορθώσουμε κάπως μέχρι τον Ιούνιο.
Τότε θα υιοθετήσουμε το πρώτο καθαρόαιμο «πρώτη φορά Αριστερά» μνημόνιο και θα αρχίσει η φθορά της κυβέρνησης. Ας ελπίσουμε ότι στο τέλος της θητείας της (που ελπίζω να κρατήσει 4 χρόνια) η φθορά θα οφείλεται στον μεταρρυθμιστικό της οίστρο και όχι στη μετεξέλιξή της σε μια κυβέρνηση Σαμαρά με πρωθυπουργό τον Τσίπρα.
 |
| Αριστείδης Χατζής |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου