Οταν το μάθημα της Ιστορίας «ξεχνάει» και διαστρεβλώνει...

Η Ιστορία του Β` Παγκοσμίου Πολέμου, του «ΟΧΙ» και της Αντίστασης στο σχολείο

Τα Δεκεμβριανά δε θεωρείται απαραίτητο να είναι στην εξεταστέα ύλη της Γ` Λυκείου στο μάθημα της Ιστορίας...

Η διδασκαλία της Ιστορίας στα σχολεία είναι ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα στην εκπαίδευση, αφού από εκεί ο νέος άνθρωπος έχει την πρώτη του γνώση για τη σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν. Από εκεί θα ξεκινήσει την αναζήτηση στην Ιστορία και γι' αυτό διαμορφώνει - σε μεγάλο βαθμό - αντιλήψεις για την ιστορική πραγματικότητα. Φυσικά, η Ιστορία - ως σχολικό μάθημα - είναι άμεσα συνδεδεμένη με την κυρίαρχη άποψη για το πώς συνέβησαν τα οποιαδήποτε γεγονότα. Η κυρίαρχη τάξη είναι αυτή, λοιπόν, που διαμορφώνει το πρόγραμμα, τα βιβλία και τον τρόπο διδασκαλίας.

Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα με την παρουσίαση των γεγονότων του Β` Παγκοσμίου Πολέμου, του μεγάλου «ΟΧΙ» και την Αντίσταση του ελληνικού λαού. Με αφορμή την επέτειο της 28ης Οκτώβρη, ο «Ρ» σήμερα θα προσπαθήσει να δείξει πώς το κύριο βιβλίο, απ' όπου διδάσκεται η σύγχρονη Ιστορία του τόπου, διαστρεβλώνει ή «αγνοεί» πραγματικότητες συγκεκριμένων γεγονότων.

Το βιβλίο αυτό διδάσκεται στη Γ` Λυκείου με τίτλο «Ιστορία νεότερη και σύγχρονη» (τεύχος Γ`) στο δεύτερο μέρος της σχολικής χρονιάς. Το βιβλίο μπορεί να μην έχει «χοντροκομμένες» αναλήθειες όπως παλιότερα, αλλά δεν ξεφεύγει απ' την περιγραφή που «πρέπει» να γίνεται...

Περιορισμένη, αποσπασματική και...

Πρώτο, πολύ ουσιαστικό ζήτημα, που είναι απαραίτητο να τεθεί, είναι πως τα συγκεκριμένα γεγονότα έχουν παρουσιαστεί στους μαθητές μόνο στη Γ` Γυμνασίου και κυρίως με «περιληπτικό» τρόπο. Ο Β` Παγκόσμιος Πόλεμος (τα αίτια, η αφορμή, οι κυριότερες φάσεις του και οι συνθήκες ειρήνης) - σύμφωνα με την ύλη - διδάσκεται «περιληπτικά». Οσον αφορά το κεφάλαιο «Η Ελλάδα στο Β` Παγκόσμιο Πόλεμο», παρουσιάζεται, επίσης, σε μεγάλο μέρος «περιληπτικά». Οι ενότητες για την Κατοχή και την Αντίσταση διδάσκονται μέσα σε 8 σελίδες, με τις φωτογραφίες να ...κυριαρχούν. Ο εμφύλιος πόλεμος παρουσιάζεται επίσης «περιληπτικά».

Με τα παραπάνω, θέλουμε να τονίσουμε πως οι μαθητές «ενημερώνονται» για τα γεγονότα αυτά, στην ουσία, στη Γ` Λυκείου περιορισμένα και αποσπασματικά. Η Κατοχή και η Εθνική Αντίσταση παρουσιάζεται σε 12 σελίδες, ενώ το κεφάλαιο «Η περίοδος της εθνικής κρίσης» δεν είναι στην εξεταστέα ύλη.

...διαστρεβλωμένη και «ξεχασιάρα» Ιστορία...

Το βιβλίο πριν παρουσιάσει τον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο έχει «προετοιμάσει» τον μαθητή. Χαρακτηριστικά, παρουσιάζει τους κομμουνιστές ως έναν απ' τους «πολυάριθμους εχθρούς», που «απειλούν τα αστικά δημοκρατικά πολιτεύματα» και «επιθυμούν να επαναλάβουν το ρωσικό εγχείρημα στην αστική Ευρώπη» (σελ. 172). «Φυσικά», η μεγάλη Οχτωβριανή Επανάσταση βρίσκεται εκτός ύλης... Λίγες σελίδες μετά, «εντοπίζει» πως αιτία του ναζισμού στη Γερμανία είναι «η αδυναμία ενός ομαλού καπιταλιστικού συστήματος και μια σταθερής αστικής κοινωνίας» και όχι η πιο τρομοκρατική δικτατορία του χρηματιστικού κεφαλαίου.

Στο κεφάλαιο για τον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο, στην ενότητα «Πορεία προς τον πόλεμο», συμπεραίνει πως «η αδυναμία της Κοινωνίας των Εθνών και η αναποφασιστικότητα των δημοκρατικών κρατών ενθαρρύνουν τα φασιστικά καθεστώτα» (σελ. 236). Η, το λιγότερο, ήπια φρασεολογία για τα δημοκρατικά κράτη αποκρύπτει ποιοι παρείχαν την υλική στήριξη του ...δημοκρατικού κεφαλαίου στον Χίτλερ και το γεγονός ότι πολύ αργά τα επίσημα ...δημοκρατικά κράτη εκφράστηκαν και ενεργοποιήθηκαν ενάντια σ' αυτόν. Θυμίζουμε πως ο Χίτλερ είχε την εξουσία απ' το 1933...

Στην ενότητα «Η διεθνοποίηση του πολέμου», το βιβλίο αναφέρει πως «μετά τη χιτλερική διείσδυση στα Βαλκάνια, την άνοιξη του 1941, η Σοβιετική Ενωση αρχίζει να ανησυχεί και οι σχέσεις με τη Γερμανία χειροτερεύουν. Τον Ιούνη του 1941, εισβάλλουν στη Σοβιετική Ενωση και, παρά την ενεργητική αντίσταση των Σοβιετικών στρατιωτών, μέσα σε λίγες βδομάδες καταλαμβάνουν 1.000.000 τ. χιλ. σοβιετικής γης και φτάνουν στις πύλες του Λένινγκραντ και της Μόσχας. Ο Χίτλερ φαίνεται πια κύριος ολόκληρης της Ευρώπης» (σελ. 259). Αυτή είναι η προσφορά της Σοβιετικής Ενωσης! Ούτε μια λέξη για τις πρωτοβουλίες της ΕΣΣΔ και του κομμουνιστικού κινήματος και τη δημιουργία του αντιφασιστικού μετώπου... Οι μαθητές δυο σελίδες αργότερα (σελ. 261) μαθαίνουν πως «η μεταβολή της πορείας του πολέμου αρχίζει με την είσοδο των Ενωμένων Πολιτειών στη σύρραξη»...

Στο σημείο όπου περιγράφεται το «ΟΧΙ» στο τελεσίγραφο του φασιστικού καθεστώτος Μουσολίνι, γράφεται πως ο Ι. Μεταξάς «τη συγκεκριμένη στιγμή, γίνονταν εκφραστής της κοινής θέλησης του ελληνικού λαού, ίσως παρά τη θέλησή του» (σελ. 243). Στο συμπέρασμα αυτό «αγνοείται» κάτι. Σε προηγούμενο κεφάλαιο για τη δικτατορία Μεταξά, γράφει πως το καθεστώς του έχει «όλο το οπλοστάσιο των ολοκληρωτικών κυβερνήσεων» (σελ. 226). Ξεχνάει, όμως, και σε εκείνο το σημείο, και σε αυτό, να αναφέρει πως ήταν δηλωμένος οπαδός του φασισμού, όπως εκφράστηκε στην Ευρώπη. Σημειώνουμε πως το κομμάτι για τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου και την ιδεολογία της δεν είναι στην εξεταστέα ύλη.

Για την Εθνική Αντίσταση

Στο κεφάλαιο για την Εθνική Αντίσταση, αφού δίνονται κάποια στοιχεία για το ΕΑΜ, τον ΕΔΕΣ, την ΕΚΚΑ, γράφεται: «Ξεκινούν από κοινές αφετηρίες και θέτουν έναν άμεσο και έναν απώτερο στόχο. Αμεσος στόχος είναι ο αγώνας κατά των κατακτητών και η απελευθέρωση της Ελλάδας. Απώτερος στόχος είναι η αλλαγή στην κοινωνική, οικονομική, πολιτική και πολιτιστική ζωή της χώρας και η δημιουργία προϋποθέσεων για την οικοδόμηση ενός σταθερού δημοκρατικού πολιτεύματος». Το βιβλίο δεν μπορεί να αποκρύψει - και το γράφει - πως το ΕΑΜ ήταν η «περισσότερη μαζική». Στην ουσία όμως, ομαδοποιεί τις οργανώσεις αυτές, λέγοντας πως είχαν - γενικά - κοινό απώτερο στόχο, μη λέγοντας την πραγματικότητα: Το διαφορετικό κοινωνικοπολιτικό όραμα για τη χώρα που είχαν και ποιο απ' αυτά είχε τη συντριπτική αποδοχή στο λαό. Και αυτό, φυσικά, ήταν αναμφίβολα του ΕΑΜ.

Δυο σελίδες (σελ. 278) αργότερα, συναντάμε τον πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ και τον σημαντικό ρόλο του στην Αντίσταση, χωρίς, βέβαια, να αναφέρεται πως ήταν στέλεχος του ΚΚΕ, αλλά «γεωπόνος από τη Λαμία» για προφανείς λόγους. Παρακάτω (σελ. 282), «ξεχνιέται» να σημειωθεί πως οι κομμουνιστές ήταν οι βασικοί εμπνευστές των λαϊκών κινητοποιήσεων του Μάρτη του 1943 στην Αθήνα, που ματαίωσαν την επιστράτευση των Ελλήνων εργατών, αλλά και των αιματηρών παναθηναϊκών διαδηλώσεων, τον Ιούλη, που ματαίωσαν τη σχεδιασμένη είσοδο των Βουλγάρων φασιστών στη Θεσσαλονίκη. Μιλάει για «μια γενική απεργία» και γενικά για «μια παναθηναϊκή διαδήλωση».

Στο βιβλίο υπάρχει και άποψη (σελ. 290) για τον Γεώργιο Παπανδρέου, «γνωστό για τα συνεπή δημοκρατικά του φρονήματα», όπως αναφέρεται. Η άποψη του οποιουδήποτε για ένα πρόσωπο μπορεί να είναι σεβαστή, αρκεί βέβαια να μην αποκρύπτονται στοιχεία των «δημοκρατικών του φρονημάτων». Στοιχεία, όπως ο ρόλος του στην προετοιμασία των Δεκεμβριανών και τις αντικομμουνιστικές του δραστηριότητες για μεγάλο χρονικό διάστημα του Εμφυλίου και πολλά πολλά άλλα...

Και αν θέλεις να μάθεις για τον Εμφύλιο;..

Εάν ένας μαθητής επιθυμεί να μάθει για τον εμφύλιο πόλεμο μετά την απελευθέρωση θα πρέπει να το κάνει από μόνος του... Οπως αναφέραμε, δεν είναι μέρος της εξεταστέας ύλης. Γνωρίζουμε πως όταν κάτι είναι εκτός εξεταστέας ύλης δε διδάσκεται συνήθως λόγω χρόνου. Απ' τα Δεκεμβριανά και μετά λοιπόν, δεν υπάρχει επίσημη διδασκαλία. Χαρακτηριστικό για το πώς παρουσιάζεται είναι πως η Μακρόνησος χαρακτηρίζεται ως «στρατόπεδο συγκέντρωσης» και της αφιερώνονται δυο γραμμές...

Γεράσιμος ΧΟΛΕΒΑΣ

 

Πηγή